Uitgelezen?! augustus 2020

Kermis

Augustus is de maand van de kermis. Dat was zo in het dorp waar ik ben geboren en getogen, en dat is zo ook in Venray. Mijn kleinzoon uit Den Haag verheugde zich op de kermis in Venray. Helaas, dit jaar geen spektakel van de kermis bij oma en opa. Maar gelukkig was er voor de kleintjes toch een beetje kermis op het Gouden Leeuwplein. Voor de wat oudere kinderen twee attracties: de trampoline en de rups.

Tilburg staat bekend vanwege haar jaarlijkse grote kermis. In Tilburg heb ik twee jaren van mijn studieleven doorgebracht aan de Katholieke Hogeschool, welke in 1968 was ‘omgedoopt’ naar ‘Karl Marx Universiteit’. Thans ‘Tilburg University’. Onze eigen taal is blijkbaar niet goed genoeg meer? Ik betwijfel of men in andere landen dit aantreft: naamgeving van eigen instituten in de taal van een ander.

Terug naar de kermis. De Tilburgse schrijver Pierre Bogaers (1924-2015) heeft er een gedicht over geschreven:

Tilburgse kermis

Het is weer kermis en als ieder jaar
branden er duizend lichte lampionnen;
er zijn weer wafels, roze luchtballonnen;
het is weer kermis net als ieder jaar.

De dikste vrouwen van het continent
zitten als steeds verwaand en lui te breien;
zij tonen nu en dan hun blote dijen
en ginds, alleen, lalt weer een dronken vent.

Tussen de damp van vette oliebollen
eet, stil-verrukt, een kind een suikerkoek
en bij de grote draaimolen op de hoek
staan kreupelen, die met hun ogen rollen …

Maar ’s avonds, toen ik iets bijzonders wachtte,
was God, de grote spullenbaas plots daar,
Die heim’lijk met Zijn kleine mensen lachte …
………..
Het is weer kermis, zoals elk ander jaar …

Het gedicht is gepubliceerd in 1952 in de bundel: Bitonaal. Toen waren de attracties nog eenvoudig. Enkele hebben de tand des tijds doorstaan, zoals de rups, de botsauto’s, touwtje trekken, de draaimolen, de snoepkraam, de zweef, en de ‘Jimmy’. Door de moderne tijd is het aanzien van de kermis veranderd: de muziek, de blits-verlichting, nieuwe attracties. Steeds groter en heftiger.

Voor veel jongeren en volwassenen speelt het kermisgebeuren zich af in de cafés en op de terrassen. Er wordt gefeest, gedanst en gedronken. Ook vroeger was dat zo. Over de mogelijke gevolgen van dit soort uitspattingen heeft de dichter Gerard den Brabander geschreven.

Afkomst

Hij maakte haar een kind;

dat kind ben ik.

Hij heeft haar nooit bemind:

hij was niet snik.

’t Was kermis en hij was bezopen;

’t werd een weerbarstig broek-afstropen…

En toen kwam ik.

Voor het fatsoen heeft men mij laten dopen.

Gerard den Brabander (1957).

Tot volgend jaar op de Venrayse kermis.

André Leijssen

Bestuurslid van Stichting Literair Café Venray.